W przededniu 3. Festiwalu Miłosza odbędzie się nadzwyczajna międzynarodowa konferencja ICORN i PEN International WiPC – najważniejszych międzynarodowych instytucji skupiających pisarzy całego świata i promujących prawa człowieka. W konferencji Writing Freedom | Pisząc Wolność weźmie udział blisko 200 gości z 50 krajów m. in. ze Stanów Zjednoczonych, Kanady, a także z Syrii, Filipin, Indii, Erytrei, Wybrzeża Kości Słoniowej, Meksyku, Bahrajnu, Chin czy Sri Lanki.
– To najważniejsze wydarzenie tego typu na świecie. Jesteśmy dumni, że właśnie w Krakowie odbywa się rozmowa o prawach człowieka i o jednej z najważniejszych i zarazem najtrudniejszych wolności: wolności pisania, tworzenia, wolności słowa, sytuacji prześladowanych pisarzy, a także znaczeniu młodych demokracji dla promowania praw człowieka we współczesnym świecie – mówi Magdalena Sroka, Zastępca Prezydenta Krakowa ds. kultury i promocji miasta.
W obradach wezmą udział przedstawiciele najważniejszych instytucji świata zajmujących się ochroną wypowiedzi i słowa. Zaproszenia rozesłano także w formie otwartego listu do kilkuset obrońców praw człowieka na całym świecie. Ostatecznie na spotkanie w Krakowie zarejestrowało się blisko 200 ekspertów w tej dziedzinie. W konferencji wezmą udział także pisarze, poeci, dziennikarze, blogerzy, którzy ze względu na swoją twórczość musieli opuścić ojczyznę, wśród nich m. in. Emin Milli (Azerbejdżan), Kareem Amer (Egipt), Zinab El-Rhazoui (Moroko), Haile Bizen Abraha (Erytrea), Dessale Berekhet (Erytrea), Hika Fekede Dugassa (Etiopia), Mezgebu Hailu Habtewold (Etiopia), Abdullahi Muhiaddin (Somalia), Sonali Wickrematunge (Sri Lanka).
14 maja o godz. 18.30, wykład inauguracyjny – Wolna wypowiedź w zatłoczonym świecie – wygłosi Timothy Garton Ash, profesor Uniwersytetu w Oksfordzie. Wstęp na wydarzenie jest wolny, a bezpłatne wejściówki można odbierać od jutra (środa, 8 maja) w punkcie sieci informacji miejskiej InfoKraków w Centrum Obsługi Ruchu Turystycznego przy ul. Powiśle 11.
W programie konferencji przewidziano m.in. warsztaty z problematyki bezpieczeństwa w Internecie oraz wykorzystania mediów społecznościowych do mobilizowania energii społecznej. O skutkach Arabskiej Wiosny dla wolności wypowiedzi w krajach Północnej Afryki rozmawiać będą Mansur Rajiha (Jemen), Fareed Ramadan (Bajhran) i Kareem Amer (Egipt). Ten ostatni był pierwszym blogerem, którego skazano na karę więzienia za krytykę rządu Hosniego Mubaraka. W akcję zmierzającą do jego uwolnienia włączyły się takie internetowe potęgi, jak Wikipedia i Google. Po zwolnieniu z więzienia Kareem Amer spędził rok w Willi Decjusza, jako drugi z kolei twórca goszczony w ramach programu ICORN w Krakowie.
Jednym z największych wyzwań, jakie stawiają przed sobą organizatorzy konferencji, jest wypracowanie modelu promocji autorów tworzących z narażeniem życia, choć często nieznanych szerokiej publiczności. Tematyką tłumaczeń i praktyk wydawniczych zajmować się będą tacy eksperci, jak Anders Heger (Norwegia), Amanda Hopkinson (Wielka Brytania) Eva Karadi (Węgry) czy Philippe Olle-Laprune (Meksyk). Uczestnicy konferencji będą mieli szansę zapoznać się także z raportami na temat sytuacji pisarzy krajów byłego Związku Radzieckiego, które przedstawią Oksana Czeliszewa (Czeczenia) i Aleksieja Simonowa (Rosyjski PEN).
Konferencja Writing Freedom | Pisząc Wolność odbywa się tuż przed 3. Festiwalem Miłosza. Bliskość tych dwóch wydarzeń, dzięki którym przez cały tydzień Kraków będzie światową stolicą literatury, nie jest przypadkowa. – Wskazuje nie tylko na symboliczny patronat nad wydarzeniem autora Not o wygnaniu, ale także bezpośrednio na biografie wielu wybitnych twórców słowa z całego świata, którzy – jak Miłosz – tworzyli– z powodów politycznych, religijnych czy obyczajowych, ale także artystycznych – z dala od swoich ojczyzn. Nie można mówić o literaturze bez podstawowej wolności wyrażania się – podkreśla Izabela Helbin, Dyrektor Krakowskiego Biura Festiwalowego.
Wśród gości konferencji znajdą się m.in. John Ralston Saul – kanadyjski pisarz i eseista, prezydent PEN International, Marian Botsford Fraser – przewodnicząca Komisji ds. Więzionych Pisarzy PEN International, kanadyjska pisarka i publicystka, William Echikson – szef polityki wolności wypowiedzi i PR w firmie Google, Sonali Samarasinghe – pisarka, dziennikarka i prawniczka pochodząca ze Sri-Lanki, pierwsza kobieta w swoim kraju, która stworzyła i prowadziła dziennik o krajowym zasięgu, Mansur Rajih – poeta i działacz polityczny pochodzący z Jemenu, Chenjerai Hove – poeta, powieściopisarz, dramaturg i eseista pochodzący z Zimbabwe, autor m.in. powieści Kości, za którą otrzymał w 1988 r. Nagrodę Noma dla najlepszej powieści afrykańskiej, Maria Carmen A. Sarmiento – pisarka i członkini Filipińskiego PEN Clubu oraz Filipińskiej Komisji ds. Literatury, Olúwáfirópò Ewénlá (Ropo Ewenla) – sekretarz generalny Nigeryjskiego PEN Clubu, pracownik Uniwersytetu w Ibadan, współpracownik Komitetu Obrony Praw Człowieka (CDHR), Andrej Chadanowicz – poeta i tłumacz, prezes Białoruskiego PEN Clubu, czy wreszcie Leonidas Donskis – litewski naukowiec, członek Parlamentu Europejskiego (od 2009 roku), autor i redaktor ponad trzydziestu książek łączących teorie polityczne, historię idei, filozofię kultury i filozofię literatury, w 2013 roku, wspólnie z Zygmuntem Baumanem wydał książkę Moral Blindness: The Loss of Sensitivity in Liquid Modernity.
– Koordynatorzy z blisko 50 miast skupionych w ICORN będą również rozmawiać w Krakowie o strategicznym rozszerzaniu sieci także na inne miasta Europy Środkowo-Wschodniej. Zwłaszcza te, których wielokulturowe i historyczne dziedzictwo są znakomitym kontekstem dla międzynarodowej solidarności – mówi Peter Ripken, przewodniczący Rady ICORN, jeden z pomysłodawców (obok Salmana Rushdiego), utworzenia Międzynarodowej Sieci Miast Uchodźstwa.
Właśnie tematyce Europy Środkowo-Wschodniej będzie poświęcony panel dyskusyjny z udziałem Mykoli Riabchuka (Ukraina), Lwa Rubinsteina (Rosja), Leonidasa Donskisa (Litwa), Basila Kerskiego (Niemcy) oraz Adama Pomorskiego i Anny Nasiłowskiej z Polskiego PEN Clubu, organizatora dyskusji. O polskich doświadczeniach ochrony życia i ponadkulturowej solidarności będzie także mówił w swoim wykładzie Władysław Bartoszewski. Wykład Żegota – model walki o prawa człowieka rozpocznie się o godz. 17.15 w czwartek (16 maja) w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha (ul. Marii Konopnickiej 26). Wstęp na wykład jest wolny, a bezpłatne wejściówki można odbierać od jutra (środa, 8 maja) w punkcie sieci informacji miejskiej InfoKraków w Centrum Obsługi Ruchu Turystycznego przy ul. Powiśle 11.
Konferencja to nie tylko wykłady, warsztaty i dyskusje. W środę (15 maja) w klubie Alchemia zaplanowano slam poetycki Xpress Freedom!, podczas którego spotkają się poeci i muzycy, m.in. Chenjerai Hove (Zimbabwe), Basem al-Nabriss (Palestyna), Easterine Kire (Nagaland), Sjón (Islandia), Manal al-Sheikh (Irak), Noufel Bouzeboudja (Algieria), Naimeh Sanaye (Iran), Mazen Maarouf (Palestyna), Mansur Rajih (Jemen) oraz zespół High Definition z udziałem Pianohooligana.
Większość wydarzeń konferencji zaplanowano w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha oraz nieprzypadkowo w renesansowej Willi Decjusza – miejscu szczególnie oddanemu problematyce praw człowieka. – To właśnie w Willi od blisko dwóch dekad realizujemy największe w Europie Środkowej programy stypendiów literackich. Tu spotykają się pisarze-uchodźcy, twórcy literatury i obrońcy wolności słowa. Także w Willi przyznawana jest od ponad 10 lat jedyna polska nagroda w dziedzinie praw człowieka – Polska Nagroda im. Sergio Vieira de Mello – Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka, której byliśmy inicjatorami – podkreśla Danuta Glondys, Dyrektor Stowarzyszenia Willa Decjusza.
Konferencja odbywa się w ramach programu Reading Małopolska finansowanego ze środków Unii Europejskiej, mającego na celu promocję Małopolski jako regionu literackiego, w którym literatura łączy się niepodzielnie z problematyką praw człowieka, co znajduje uzasadnienie w biografiach wielu tworzących tu pisarzy, tłumaczy, humanistów. Program konferencji powstał we współpracy merytorycznej PEN International, Polskiego PEN, PEN WipC, ICORN, Krakowskiego Biura Festiwalowego oraz Stowarzyszenia Willa Decjusza. Także krakowianie i mieszkańcy innych miast Polski będą mogli wziąć udział w konferencji. Udział w wydarzeniach konferencyjnych jest możliwy po uprzedniej rejestracji na portalu www.readingmalopolska.pl
Konferencja Writing Freedom | Pisząc wolność organizowana jest w ramach programu Reading Małopolska | Literacka Małopolska, wspieranego ze środków Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013, w ramach którego Małopolska i jej stolica, Kraków, chcą komunikować swoje dziedzictwo literackie oraz włączyć się w budowanie sieci wolności i współpracy regionów kreatywnych w dziedzinie literatury. Konferencja jest także częścią programu Kraków Miasto Literatury i powiązana ze staraniami Krakowa o tytuł Miasta Kreatywnego w dziedzinie Literatury.
ICORN (International Cities of Refuge Network – Międzynarodowa Sieć Miast Uchodźstwa) – jest organizacją skupiającą miasta oferujące schronienie dla prześladowanych pisarzy. Celem organizacji jest zapewnienie bezpiecznych warunków do życia i pracy dla ludzi pióra, których twórczość stała się przyczyną ich politycznego prześladowania. Do ICORN należy ponad 40 miast, w tym Stavanger, Oslo, Bruksela, Paryż, Frankfurt, Barcelona, Miami, Sztokholm, Meksyk. Miasto Kraków zostało zaproszone do przystąpienia do ICORN jako pierwsze miasto z Europy Środkowo-Wschodniej. W zaproszeniu skierowanym do Rady Miasta Krakowa władze wykonawcze ICORN wskazywały Kraków jako ważny wzór dla innych miast tego regionu. Kraków gościł w ciągu dwóch lat członkostwa w ICORN dwoje pisarzy: Marię Amelie – pisarkę rosyjskiego pochodzenia, która po napisaniu książki opisującej doświadczenia nielegalnej imigrantki została deportowana z Norwegii, oraz Kareema Amera – egipskiego blogera, skazanego na cztery lata więzienia za krytykę rządu Hosniego Mubaraka.
PEN International jest najstarszą międzynarodową organizacją skupiającą pisarzy oraz promującą prawa człowieka, założoną w 1921 r. w reakcji środowisk inteligenckich na wydarzenia I wojny światowej. Komitet ds. Więzionych Pisarzy (Writers in Prison Committee) jest wyspecjalizowaną agendą PEN International, która powstała w latach 60. XX wieku w odpowiedzi na wzrastającą falę przemocy wobec pisarzy i dziennikarzy. Obecnie monitoruje ok. 900 spraw rocznie. Oprócz działalności bieżącej, prowadzi kampanie promujące swobodę wypowiedzi oraz uwrażliwiające na zagrożenia dla podstawowych wolności, głównie w obu Amerykach, Iranie, Chinach i Turcji.
