Stowarzyszenie Willa Decjusza jest partnerem międzynarodowego projektu z zakresu promocji tłumaczeń i literatury – TransStar Europa, który zainicjowany został w styczniu 2013 przez Uniwersytet w Tybindze i dziewięć innych europejskich instytucji. Jego celem jest podniesienie znaczenia mniejszych języków europejskich i mniej zintegrowanych kultur w ogólnej świadomości. Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi wiadomościami na temat wydarzeń odbywających się w ramach projektu.
Program na jesień 2014
Targi książki we Lwowie
W dniach od 11. do 14. września we Lwowie odbędzie się Forum Wydawców – najważniejsze targi książki na Ukrainie. Pomimo trudnej sytuacji politycznej i społecznej wywołanej rosyjską inwazją na wschodzie kraju, ukraińscy wydawcy i autorzy również w tym roku zamierzają zaprezentować publiczności najważniejsze nowości wydawnicze i dzięki obszernemu programowi pozwolić dojść do głosu literaturze.
Projekt TransStar Europa również jest reprezentowany na targach książki we Lwowie. 11. września o godz. 17.00 Maria Ivanytska poprowadzi spotkanie pod tytułem „Tłumacze na barykadach: protest społeczeństwa obywatelskiego”. Będzie ona rozmawiać z Andrijem Bondarem, założycielem platformy informacyjnej i tłumaczeniowej eurolution oraz z Claudią Dathe, współwydającą tomu „Majdan! Ukraina, Europa – o formach protestu tłumaczy w kontekście społeczeństwa obywatelskiego”.
Warsztaty tłumaczeniowe we wrześniu
Od 24. do 28. września uczestnicy projektu TransStar spotkają się na drugich już warsztatach tłumaczeniowych. W Stuttgarcie pod kierownictwem Jurka Prochasko, Amaliji Maček i Claudii Dathe pracować będą grupy niemiecko-ukraińska, niemiecko-słoweńska i ukraińsko-niemiecka. W czeskim Uściu nad Łabą grupy niemiecko-polska, polsko-niemiecka, niemiecko-czeska i czesko-niemiecka spotkają się z prowadzącymi: Sławą Lisiecką, Olafem Kühlem, Radovanem Charvátem i Kristiną Kallert. Zagrzeb będzie miejscem spotkania grup słoweńsko-niemieckiej, niemiecko-chorwackiej i chorwacko-niemieckiej, które będą pracować z Erwinem Köstlerem, Andym Jelčićem i Matthiasem Jacobem. Podczas trwania warsztatów będą się również odbywać imprezy literackie otwarte dla publiczności.
Aller Liebe Anfang – Tłumaczeniowa Kostka Rubika w Stuttgarcie
Po styczniowej odsłonie w Krakowie przyszedł czas na Stuttgart, gdzie zawita wchodząca w skład projektu europejskiego TransStar Europa Tłumaczeniowa Kostka Rubika. Od 24. do 28. września 2014 r. w Domu Literatury w Stuttgarcie spotkają się autorzy, tłumacze, artyści performansu oraz muzycy z pięciu krajów europejskich, którzy dzięki swoim pokazom stworzą kompilację europejskiej sztuki literackiej, tłumaczeniowej, muzycznej i performansu.
Na sam początek, 24. września, Judith Hermann będzie czytać fragmenty swojej nowej powieści Aller Liebe Anfang. Ze swoim ukraińskim tłumaczem Jurkiem Prochasko porozmawia również o odbiorze literatury po obydwu stronach Europy Środkowej. 25. września uczestnicy odbędą podróż do Polski, gdzie spotkają się z renomowaną polską autorką Olgą Tokarczuk. Znawczyni Bałakanów i autorka Alida Bremer przeprowadzi z autorką rozmowę o jej trillerze Śpiew Nietoperzy. Imprezy odbywające się następnego dnia umożliwią publiczności odbiór sztuki przekładu z różnych perspektyw.
Oprócz performansu Franka Günthera dotyczącego przekładu Szekspira odwiedzający zobaczą wideopoezję ukraińskiej autorki i artystki Kateryny Babkiny, wysłuchają instalacji tłumaczeniowej Ulrike Almut Sandig opartej na jej tekście Salzwasser, przedyskutują najbardziej spektakularne zagadnienia tłumaczeniowe oraz obejrzą zdjęcia z serii pt. „Miejsca tłumaczeń“ wykonane techniką otworkową przez uczestników projektu. „Najbardziej odważny głos ukraińskiej sceny literackiej“ (NZZ), Serhij Zhadan, wraz ze swoim zespołem „Sobaky v kosmosi“ zaprezentuje w sobotę 27. września muzykę ska połączoną z wierszami przedstawiającymi codzienność Ukrainy, w której mieszają się mechanizmy funkcjonowania rzeczywistości poradzieckiej, wszechobecna korupcja i wirtuozyjna sztuka improwizatorska. Festiwal zakończy w niedzielę wieczór literacki z udziałem uczestników projektu europejskiego ze Słowenii, Ukrainy i Niemiec, który poprowadzi słoweńska autorka i tłumaczka Amalija Maček.
Karl-Markus Gauß i Zoran Ferić w Zagrzebiu
25. września 2014 r. w popularnym klubie literackim Booksa w Zagrzebiu wystąpi jeden z najchętniej czytanych współczesnych chorwackich pisarzy i publicystów Zoran Ferić wraz ze swoim tłumaczem Klausem Detlefem Olofem, jak również znany pisarz, eseista, krytyk i wydawca czasopisma „Literatur und Kritik“ Karl-Markus Gauß z Salzburga wspólnie z tłumaczem Borisem Perićem. Gauß będzie czytał między innymi fragmenty swojej powieści Die sterbenden Europäer, wyróżnionej w 2010 r. nagrodą im. Alberta Goldsteina. Spotkanie będzie moderować dyrektor Katedry Germanistyki Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu w Zagrzebiu dr Milka Car Prijić.
Wieczór autorski z Radką Denemarkovą w Uściu nad Łabą
26. września o godz. 20.00 w Collegium Bohemicum w ramach drugich warsztatów TransStar odbędzie się spotkanie z czeską autorką Radką Denemarkovą. Podczas wieczoru autorka będzie opowiadać o swojej twórczości w kontekście aktualnej literatury czeskiej.
Aktualne publikacje
W sierpniowym numerze czasopisma LICHTUNGEN ukazały się kolejne tłumaczenia uczestników warsztatów. Kateřina Ringesová przetłumaczyła z języka czeskiego opowiadanie Michala Ajvaza pt. Das Konzert. Chorwacki autor Dalibor Šimpraga obecny jest za pośrednictwem opowiadania pt. Die Kontrolle trifft keinen anderen w tłumaczeniu Vivian Kellenberger. Jakob Walosczyk prezentuje fragment powieści Rzeczy nienasycone polskiego autora Andrzeja Czcibora-Piotrowskiego. Przeczytamy również fragment eseju Jurija Izdryka pt. Lwiw: Sequenzen einer Psychose, przetłumaczony z ukraińskiego przez Stefana Hecka. Anja Wutej, tłumaczka ze słoweńskiego, przełożyła fragment powieści Liebe in der Luft autorstwa Jani Virka.
Projekt „Fotografia otworkowa“
Artysta fotograf Przemek Zajfert od lat realizuje ciekawy projekt o nazwie Camera Obscura. Za pomocą prostej kamery otworkowej wykonywane są zdjęcia interesujących obiektów, w rezultacie czego powstają artystyczne ujęcia. Zespół pracujący nad projektem TransStar Europa podjął ten pomysł i poprosił uczestników oraz prowadzących warsztaty o uchwycenie za pomocą kamery otworkowej miejsc ściśle związanych z przekładem. W kolejnym etapie uczestnicy stworzą teksty odwołujące się do fotografii oraz własnej pracy przekładowej.
Tłumacze miesiąca w sierpniu i wrześniu
W sierpniu można zapoznać się z portretem ukraińskiego autora Mykoli Lukascha, w którym przedstawiona jest jego trudna sytuacja w czasach systemu radzieckiego. W wydaniu wrześniowym znajdziemy wywiad z chorwacką tłumaczką Laticą Bilopavlović Vuković, tłumaczącą twórczość współczesnych niemieckich autorów takich jak Daniel Kehlmann, Ilma Rakusa i Zsuzsa Bánk na język chorwacki. W wywiadzie opowiada ona między innymi o swoim wyjątkowym procesie tłumaczenia. Kolejny portret ukaże się na początku października.
Szlifiernia diamentów – konkurs dla polskich tłumaczy literackich
Instytuty Goethego w Warszawie i Krakowie, Austriackie Forum Kultury w Warszawie, Instytut Polski w Berlinie oraz Katedra Literatury i Kultury Niemiec, Austrii i Szwajcarii Uniwersytetu Łódzkiego ogłaszają konkurs na najlepszy przekład niemieckiego i austriackiego utworu literackiego na język polski. Konkurs skierowany jest do początkujących tłumaczy literackich mających już na swym dorobku publikacje. Organizatorzy udostępniają cztery teksty prozatorskie, z których należy wybrać dwa oraz wysłać ich tłumaczenia na adres: konkurs@literatur.pl do 15. listopada 2014 r. Szczegółowe informacje jak również teksty do przetłumaczenia znajdują się na stronie www.literatur.pl. Nagrodami są dwa stypendia wyjazdowe, literatura belletrystyczna oraz publikacje w elektronicznym wydaniu czasopisma RADAR.
Tłumacze i tłumaczki w LICHTUNGEN
Katka Ringesová, ur. w 1980 r. w Planie, studiowała i pracowała w Pilznie i Ratyzbonie, a w 2011 r. przeprowadziła się do Berlina. Zajmuje się tam tłumaczeniami, troszczy się o samotne serca w serwisie internetowym oraz uczy dzieci z rodzin niemiecko-czeskich (stowarzyszenie Mateřídouška e. V.). Dzięki tłumaczeniu w pozornie prostych tekstach zaczęła odkrywać piękne obrazy, które następnie dzięki pracy z językiem może wyrazić w indywidualny sposób. Pierwszym krokiem tej odkrywczej podróży był przekład tekstu Mein Bruder Jiří, którego autorem jest František Langer. Kolejne kroki nastąpią wkrótce.
Jakob Walosczyk, ur. w 1981 r., tłumaczy z polskiego i rosyjskiego. Dorastał na Śląsku i w Szwabii, a od pewnego czasu mieszka we Frankonii. Mimo to posługuje się tylko wolnym od dialektu wysokoniemieckim. Jest absolwentem slawistyki i anglistyki i pracuje jako nauczyciel akademicki niemieckiego jako języka obcego i mieszka w Bambergu.
Vivian Alida Kellenberger (ur. w 1978 r.) była studentką slawistyki i studiów wschodnioeuropejskich na uniwersytetach we Fribourgu, Bernie, Moskwie (RGGU) i Zagrzebiu. Tłumaczyła dla delegacji Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża w Bośni i Hercegowinie, Chorwacji i Serbii, przez wiele lat pracowała jako tłumaczka dla ambasady Republiki Chorwackiej w Bernie. Od 2009 r. uczy chorwackiego w prywatnych szkołach językowych w Zurychu i Bernie, gdzie organizuje też wieczory autorskie pisarzy z krajów byłej Jugosławii. Der Stein und der Hund. Ćamil Sijarić (z serbsko-chorwackiego przełożyła Vivian Kellenberger). Variations. Literaturzeitschrift der Universität Zürich. „Diskontinuität“. 15/2007. str. 259-266.
Anja Wutej dorastała w środowisku dwujęzycznym, skąd doskonale zna słoweński i niemiecki. Ukończyła studia w Katedrze Badań nad Przekładem na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Ljubljanie, a następnie studiowała na Wydziale Inżynierii Bezpieczeństwa Uniwersytu w Mariborze. Podczas studiów otrzymała różne stypendia (Erasmus, DAAD, państwowe słoweńskie stypendium im. Žigi Zoisa dla uzdolnionych studentów) oraz spędziła jeden semestr w Lizbonie i miesiąc w Berlinie. Uczestniczyła również w różnych projektach (tłumaczenia dla agencji HALMA, Poetikonu oraz uniwersyteckiego centrum kultury UNIKUM w Klagenfurcie). W wolnym czasie zajmuje się aktorstwem, twórczością filmową, śpiewem i majsterkowaniem.
Stefan Heck, ur. w 1987 r. w São Paulo w Brazylii, od 1990 r. mieszka w Niemczech. Studiował w Tybindze i Warszawie slawistykę i ekonomikę przedsiębiorstw. Oprócz polskiego, który jest jego specjalnością, w 2009 r. podczas kursu letniego zakochał się również w ukraińskim. Od 2013 r. jest pracownikiem naukowym w Katedrze Języków Słowiańskich na Uniwersytecie w Tybindze i pisze doktorat na temat aspektu czasownika w językach słowiańskich.
Dalsze informacje na temat tłumaczeń, projektu TransStar oraz Tłumaczeniowej Kostki Rubika można znaleźć na stronie: www.transstar-europa.com
Projekt finansowany ze środków programu Unii Europejskiej „Uczenie się przez całe życie“
